Waardevol voor kinderen en volwassenen
Kinderen hebben een warm welkom nodig, een ontvangstcomité als zij op de wereld komen en een gezond dieet om op te groeien tot een stabiele persoon. Volgens een van mijn leraren, Piet Weisfelt, bestaat zo’n dieet uit vijf basis ingrediënten die samen de Schijf van Vijf vormen namelijk voeding, bescherming, aanraking, aandacht en spelen.
Deze Schijf van Vijf blijkt niet alleen gezond te zijn voor kinderen maar een leven lang waardevol te zijn. Zoals een cliënt vertelde:
‘Ik heb de Schijf van Vijf op mijn bureau geplakt. Zo zorg ik ervoor dat ik elke dag, minstens een keer, uit ieder vak iets voor mezelf doe. Zo voorkom ik stress en ook dat ik soms verzand in gedoe. ‘
Iedereen kan inhoud geven aan de Schijf van Vijf, hieronder een korte toelichting van de vijf ingrediënten.
1 VOEDING
Gezonde voeding is een belangrijk thema van deze tijd. Voeding is echter meer dan gezond eten. Mensen voeden zich ook door kennis tot zich te nemen, een interessante film te kijken of een goed boek te lezen. In de schijf van vijf gaat het ook over ‘voedsel tot je kunnen nemen’. Wanneer een kind geen gezonde relatie met voeding ontwikkelt kan het zijn dat het op latere leeftijd voeding verwart met aandacht. Daar ontstaan patronen van teveel of te weinig eten. Volwassenen kunnen voor zichzelf gaan zorgen door gezonde voeding tot zich te nemen, voeding die hen goed doet. Dat kan ook een goed gesprek zijn.
2 BESCHERMING
Een kind dat gewiegd wordt voelt zich veilig en beschermd in de armen van de volwassene. Wiegen is een diepe vorm van bescherming. Vastgehouden en zachtjes bewogen worden. Een te kort aan bescherming is voor kinderen desastreus en levensbedreigend. Opgroeien in een oorlogssituatie, met conflicten aan de grens, vormen een bron van onveiligheid. Dat geldt ook als er een ‘oorlog’ tussen de ouders wordt gevoerd. Ook volwassenen kunnen bij gebrek aan bescherming verward raken en zich grenzeloos of rigide gaan gedragen. Overigens is een overdosis aan bescherming ook teveel… dan wordt de exploratie en een spontane houding in spel onmogelijk gemaakt.
3 AANRAKING
We weten het uit de Oost-Europese onderzoeken, weeskinderen die niet aangeraakt worden, sterven. Een kind voeden met aanraking is belangrijk en noodzakelijk. Een knuffel versterkt namelijk ook het immuunsysteem. Om goed te kunnen functioneren hebben volwassenen ook aanraking nodig. Aanraking, zowel op het fysieke als op het psychologische vlak, helpt mensen om te blijven voelen.
4 AANDACHT
Kijken met respect en verwondering, dat is aandacht! Oprechte, onvoorwaardelijke aandacht voedt mensen in het diepste van hun zijn. Voor veel volwassenen is het krijgen en geven van aandacht moeilijk. Er wordt snel gedacht dat er iets tegenover moet staan. Een gedachte van “Wat moet ie van mij’ ligt dan op de loer. Vaak begint aandacht bij luisteren. Niet alleen naar de ander, ook naar jezelf.
5 SPEL
Geen spel betekent geen exploratie van de wereld. Het is een zeer belangrijk ingrediënt, wil je als mens de wereld leren kennen en tot creatieve uitingen kunnen komen. In spel leren kinderen om sociale betrokkenheid te ontwikkelen. Tikkertje op het schoolplein en stoeien, zijn daar prachtige voorbeelden van. Je meet je aan de ander, je voelt eigen kracht, je reageert op wat zich voordoet en je geniet ervan. Spelen is gebaseerd op gelijkwaardigheid. Je doet het vaak samen. Dat is leuker dan alleen met je speelgoed bezig zijn, en leerzamer ook. Volwassenen hebben ook speeltijd nodig: rommelen in de tuin, zwemmen, fietsen, een muziekje luisteren, een nieuw natuurgebied ontdekken…. Spelen brengt nieuwe ontdekkingen met zich mee en ontspanning.
Jeannette Schut,
Bureau Galenkamp&Schut