Wanneer wij op een VO-school teamcoaching met als kern ‘het ontwikkelen van een professionele schoolcultuur’, gegeven hebben aan het managementteam, komt vaak de vraag naar voren: hoe brengen wij het geleerde nu over op onze medewerkers? In het voortgezet onderwijs gaat het dan vaak om vele tientallen docenten en onderwijsondersteuners.

Een beproefd concept is, dat de MT-leden zelf workshops gaan ontwikkelen en vervolgens geven aan hun medewerkers. Het mes snijdt dan aan twee kanten. De meeste docenten weten wel dat ze hun vak pas echt goed gingen begrijpen, toen ze er zelf les in gingen geven. Dat is ook hierbij het geval. Het leerproces van de MT-leden krijgt een grote diepgang door in de rol van trainer te stappen. Soms is de meerwaarde echter veel groter dan kennisoverdracht alleen. Daarover aan het eind van dit blog meer.

In Handboek professionele schoolcultuur. Focus op koers en gedrag hebben wij vele concepten, kijkkaders en praktijktheorieën beschreven die zich goed lenen om workshops over te geven. Voorbeelden: Het Kadermodel, Dramadriehoek vs. Winnaarsdriehoek, de 50-50-regel in professionele communicatie, drie soorten en vier niveaus in menselijke communicatie, de triadeleer, de betekenis van de basisgevoelens & de behoeftecirkel, enzovoort.

De MT-leden hebben in de teamcoaching reeds ervaren dat in een effectief leerproces denken en voelen samengaan. Wij noemen dat ervaringsgericht werken. Zij willen dit in hun workshop natuurlijk ook hun medewerkers laten ervaren. Sommigen leggen daarbij een grote creativiteit aan de dag.

Om hierin zorgvuldig te handelen geven de MT-leden hun zelf ontwikkelde workshop éérst in het eigen MT, onder onze leiding. Wij geven hierbij supervisie, zowel inhoudelijk als qua uitvoering. Ook de collega-MT-leden geven feedback. Nog spannender is het wanneer de workshopgever een collega in de rol van ‘tegenspeler’ benoemt en deze vraagt ‘lastig’ gedrag te vertonen, om te leren hier effectief mee om te gaan. Zo werkt deze bijeenkomst als een sessie ‘train-de-trainer’.

Daarna organiseert het MT of de schoolleiding een of meer studiedagen of -middagen voor hun docententeam en andere medewerkers. Deze volgen in kleine groepen de diverse workshops in een wisselprogramma, soms met een plenaire start van de dag en/of een afrondende plenaire bijeenkomst.

Onze ervaringen met deze werkwijze zijn uitermate positief. De workshopgevers stellen zich op deze manier kwetsbaar op naar hun medewerkers. Fouten maken mag immers. En dat roept bij de medewerkers vaak diep respect op.

Het allermooiste effect van deze werkwijze werd door één van de docenten aan het einde van een dergelijke studiedag op een school verwoord: ‘Het is net alsof er door deze dag meer onderlinge verbondenheid is ontstaan!’

Henk Galenkamp & Jeannette Schut,

Januari 2022