Een cliënt is zich veelal niet bewust van bovenstaande verbanden. Door vragen rond het symptoom in een opstelling te onderzoeken, ontdekt hij waar de ziekte een indicator voor is en welk trauma daar mogelijk aan ten grondslag heeft gelegen.
Trauma is een situatie van overmacht. We ervaren dat we op dat moment niets kunnen veranderen aan de situatie buiten ons, voelen ons hulpeloos. Om onszelf te beschermen tegen deze gevoelens construeren we filters waardoor we naar de wereld gaan kijken. Dat kost energie en als we dat langdurig blijven doen dan levert een dergelijke bescherming veel stress op’.
Tijdens een opstelling onderzoekt de systeembegeleider samen met de cliënt bij welke verandering in de opstelling de stress van de ‘cliënt’ omhoog gaat. Zo kan het zijn dat de cliënt dissocieert op het moment dat ‘grootmoeder’ wordt opgesteld. Volgens Hausner, een ervaren systeemopsteller, nadert de cliënt op zo’n reactief moment de ‘hot spot’, dat waar het ooit begonnen is. Samen met de cliënt zoekt de begeleider naar de relevante informatie die nodig is om de stress te laten wegebben zodat de cliënt in een situatie komt waarin hij het contact met zichzelf weer kan herstellen.
Het is overigens niet de opstelling die helend is. Het is het proces waarin de cliënt de nieuwe informatie die een opstelling laat zien in zichzelf integreert. Er ontstaat een nieuw perspectief. Dat brengt een helende werking op gang. Symptomen kunnen dan als minder hinderlijk worden ervaren of zelfs verdwijnen.
Zoals ik al eerder zei gaat het hierbij om langdurige en steeds terugkomende lichamelijke klachten die ‘ergens’ zijn ontstaan. Symptomen beginnen vaak op een moment dat er een verandering plaats vindt in een belangrijke relatie. Ze spiegelen als het ware de balans van onze relaties en maken pijnlijke patronen zichtbaar. Symptomen kunnen ook betekenen dat iemand een ruimte voor zichzelf wil creëren omdat die in de relatie niet goed mogelijk is.
Tenslotte wil ik hier nog een aantal inzichten van Hausner delen die hij in zijn werk als systeemopsteller ontdekte.
- ‘The bigger the conflict in the family, the stronger the bond’.
- Emotionele afstand kan helend zijn. Soms moet iemand eerst afstand nemen om verdere verstrikkingen te voorkomen.
- Als er conflicten zijn waar niet naar gekeken wordt dan verandert er niets.
- Loyaliteit aan de dynamieken van het (familie)systeem maakt de kans op verandering nihil.
Voor meer achtergronden en voorbeelden kun je het boek van Stephan Hausner lezen: ‘Zelfs als het me mijn leven kost. Systeemopstellingen met ziekten en aanhoudende symptomen’. Uitgever: Het Noorderlicht.
Wil je zelf een symptoom onderzoeken? Meld je dan aan voor een van onze Opstellingendagen in Den Ilp of neem contact op via het webformulier.
December 2017
Jeannette Schut