Stel je eens voor dat de leerlingen van je school zich ontwikkelen en leren vanuit een stevige basis. Omdat ze op school ervaren en geleerd hebben hoe je een balans kunt vinden tussen uitdagingen aangaan en zorg hebben vóór, tussen doelen realiseren en het versterken van het eigen welbevinden en dat van anderen. Wat zou dat betekenen voor hun verdere schoolcarrière?
Wórden onze leerlingen er beter van als de volwassenen in hun school er met elkaar voor zorgen dat er een professionele schoolcultuur heerst? Dat schoolleiders, leraren, maar ook bestuurders en andere betrokkenen bij de school, de verantwoordelijkheid nemen om gericht te focussen op gedrag vanuit een duidelijke stellingname?
En zo ja, wat is er dan nodig om een dergelijke cultuur te realiseren? Wat helpt om zo’n leider te zijn, zo’n leraar te zijn, zo’n bestuurder te zijn? In ons Handboek professionele schoolcultuur hebben we antwoorden gevonden en deze binnen een vijftal thema’s beschreven. In het kort: 1) Werk vanuit een heldere definitie en gebruik deze als focus in je school, 2) ontwikkel een passende koers voor de eigen situatie, 3) communiceer het daarbij passende gedrag en ontwikkel samen met je team nieuw gedrag, 4) begrens gedrag dat tegen de doelen ingaat, ook al is het begrijpelijk, 5) toon leiderschap met focus op koers en gedrag altijd vanuit een houding van ik+ jij+.
Onlangs ontmoetten wij George Kohlrieser, professor Leiderschap en Gedrag in Organisaties. Hij verzorgde een inspirerende presentatie vanwege het feit dat zijn boek ‘Care tot Dare, de praktijk van secure base leiderschap’, in de Nederlandse vertaling is uitgebracht. Hij attendeerde ons nogmaals op de karakteristieken van een leider die erop gericht is om leiding te geven vanuit een balans tussen zorgen voor welbevinden en prikkelen om uitdagingen aan te gaan en lef te ontwikkelen om risico’s te nemen.
Deze karakteristieken bieden focus voor leiders om zich te ontwikkelen. Zeker als je een professionele schoolcultuur wilt realiseren zijn ze zeer behulpzaam. Ik noem ze ingrediënten voor leidinggeven aan een gezonde omgangscultuur. Hier zijn ze:
- Blijf kalm -> blijf verbonden en gegrond in jezelf, ken jezelf en je primaire reacties, reguleer je gemoedstoestand als dat nodig is.
- Accepteer de ander (onvoorwaardelijk) -> laat eerst zien dat je om iemand geeft voordat je je richt op een kwestie of probleem.
- Zie de potentie in de ander -> vanuit jouw ervaring heb je vaak een bredere kijk op mogelijkheden die de ander nog niet bij zichzelf ziet.
- Luister en stel vragen -> wees geïnteresseerd in plaats van interessant en ga de dialoog aan om dichter bij de waarheid te komen.
- Zend duidelijke boodschappen -> benoem dat waar het werkelijk over moet gaan.
- Richt je op het positieve -> focus op een ‘growth mindset’ in plaats van op een ‘fixed mindset’.
- Moedig aan om risico’s te nemen -> speel om te winnen in plaats van te vermijden; ‘duw’ mensen uit hun comfortzone.
- Inspireer door intrinsieke motivatie – > doe dat wat je vanuit jezelf graag doet of interessant vindt.
- Wees toegankelijk en benaderbaar -> geef mensen het gevoel dat je beschikbaar bent wanneer ze je het hardst nodig hebben, bijvoorbeeld in pijnlijke of verlies situaties.
Stel dat we een jaar lang deze ingrediënten zouden communiceren en toepassen, wat zou dat betekenen voor onszelf, onze collega’s, onze leerlingen?